İnşaatların sağlamlığı için son derece titiz hareket edilse ve profesyonel çalışmalar yapılsa da bazen istenmeyen sorunlar söz konusu olabilir. Bu sorunlardan biri de segregasyondur. “Segregasyon ne demek?” sorusunun yanıtı kısaca betonun ayrışması olarak ifade edilebilir. Beton içeriğinde yer alan malzemeler birbirinden ayrılarak asli görevini yerine getiremez hâle gelir.
“Segregasyon nedir?” konusunda bilgi edinmek isteyenler ilk olarak bunu bilmelidir. Ayrıca söz konusu durumun ciddiyeti de bilinmelidir. Segregasyon için inşaat öncesinde, sırasında ve sonrasında gerekli çalışmalar yapılmalıdır. Segregasyon beton üretimi sırasında yaşanan bir sorundur. Öte yandan beton uygulamalarında da aynı problem yaşanabilir.
Segregasyon Nedenleri Nelerdir?
“Segregasyon neden olur?” sorusunun yanıtı özellikle bu problemle karşılaşmamak adına önemlidir. Olası sebepleri şöyle sıralamak mümkündür:
- Segregasyon nedenleri arasında betonun yüksekten dökülmesi vardır. Dökme sırasında iri taşlar hızlı düşer. Küçük taşlarsa daha yavaş yere iner. Böylece malzemeler eşit bir dağılım göstermez ve zamanla ayrışma oluşur.
- Çok ya da az vibratör uygulamaları ve işleme neticesinde meydana gelebilir.
- Çökme değerinin fazlalığı beton segregasyon sorununa yol açabilir.
- Pas payının az bırakılması ya da bırakılmaması durumunda ortaya çıkması mümkündür.
- Donatıların sıkı olması diğer sebepler arasındadır. Sıkı donatılar nedeniyle vibrasyon yapılması mümkün olmaz.
- Kalıp montajı sırasında segregasyon görülmesi muhtemeldir. Zeminle kalıp arasında aralık kalması bu duruma neden olur.
- Su ilave miktarının fazlalığı kolon segregasyon nedenleri arasındadır.
- Slump değerinin gereğinden fazla yüksek olması önemli sebeplerden biridir.
- Çimentonun yeterli olmaması, agreganın inceliği gibi nedenlerden de bahsetmek gerekir.
- Agregaların özgül ağırlıklarının birbirine uyumlu olmaması bir gerekçe olabilir.
- Hatalı işçilik uygulamalarının segregasyon etkisi yaratması mümkündür.
- Hava koşulları önemli faktörlerden biridir. Dış hava koşullarının uygun olması segregasyon oluşmaması için gereklidir.
Segregasyon Nasıl Anlaşılır?
Segregasyonun anlaşılması sürecinde sahada görevli personellere büyük iş düşer. Özellikle statik projelerinin incelenmesi önemlidir. Paspayları ve donatıların mesafesi takip edilmelidir. Ayrıca kolon ve perde kalıplarının üretim süreçlerini takip etmeniz de gerekir. Perde ve kolon beton dökümü tamamlandıktan sonra yapılması gereken işler arasında şakül kontrolü vardır. Offset kontrolü de bir diğer önemli ayrıntıdır. Eğer kolonlar ve perdeler projeye göre hatalı yerleştirilirse segregasyon riski artar. Bu ayrıntılara dikkat edilmediği takdirde vibratör ve sızdırmazlık çalışmalarından da yeterli fayda sağlanmaz.
Segregasyon anlaşıldıktan sonra yetkili birimler bilgilendirilmeli ve gerekli durumlarda ortak bir çalışma yapılmalıdır. Yapılacak çalışmalar sırasında da denetimler aksatılmamalı; profesyonel işçilik, malzeme kalitesi gibi detaylara dikkat edilmelidir. Gerekli durumlarda ilave bina güçlendirme çalışmaları yapılması da önemlidir. Böylece yapılar daha dayanıklı ve güvenli bir hâle getirilir. Can, mal kaybının önlenmesi; ileride doğacak bakım ve onarım giderlerinden tasarruf sağlanması açısından tüm süreç profesyonel biçimde yürütülmelidir.
Segregasyon Nasıl Önlenir?
Segregasyon beton dayanıklılığıyla birebir alakalıdır. Betonun zarara uğraması hâlinde yapılar hasar alabilir ve yıkılabilir. Can ve mal kaybı yaratabilecek böyle durumların önüne geçmek için betonu oluşturan tüm parçalar dikkatlice bir araya getirilmeli ve uygulamalar da kusursuz yapılmalıdır. Öte yandan segregasyon analizi de alınabilecek önemli tedbirlerden biridir. Segresyonu önlemek için şöyle tedbirler alınabilir:
- Segregasyon sorunu olmaması için zemindeki tabakanın güçlendirilmesine dikkat edilmelidir. Ayrıca sağlam kalıplar tercih edilmesi de önemlidir.
- Beton dökme için kış ayları uygun değildir. Özellikle karlı havalarda, zeminde donma varsa beton dökme süreci havaların iyi olduğu zamanlara ertelenmelidir.
- Kıvamlandırma sürecinde su kullanılması segregasyon riskini artıracağı için su yerine katkı maddelerinin kullanılmasında fayda vardır. Eger gece-gündüz sıcaklık farklılıkları çok fazlaysa hava sürükleyici katkıyla beton dayanıklılığı artırılmalıdır.
- Beton henüz suluyken işlem yapılmaması, sağlamlığın korunması açısından önemlidir.
- Bitirme aşamasına geçmeden evvel betonun terlemesi beklenmelidir.
- Aşırı sıcaklık, rüzgâr gibi olumsuz mevsim koşullarından korunmak için beton, koruyucu malzemelerle kaplanmalıdır. Kullanılabilecek malzemeler arasında ıslatılmış telis bezi ve polietilen örtüler vardır. Rüzgâr kırıcı kullanmak da avantajlı olabilir.
- Beton için kullanılması gereken diğer malzemelerden bazıları karbon fiber, polietilen elyaf ve rötre azaltıcı katkıdır.
- Uygun hava koşullarında beton dökmek, segregasyonun önlenmesi açısından önemlidir. -3° ile +5° hava sıcaklığı, +5° beton iç ısısı sağlanmalıdır. Eğer hava sıcaklığı -3 dereceden azsa beton için gerekli iç ısı +10° ile +30° seviyesindedir.
- Beton dökümü yapıldıktan sonraki süreçte sıcaklığa da dikkat edilmelidir. Üç gün süreyle en az +10 derece sıcaklık sağlanmalıdır.
Segregasyon Nasıl Düzeltilir?
Betonun kaliteli olması ve zarara uğramaması için homojen bir yapıya sahip olması gerekir. Segregasyon neticesinde meydana gelen boşluklar dayanıklılığın azalmasına yol açar. İç gerilimlerin azalması neticesinde çatlaklar da meydana gelebilir. Böyle durumların söz konusu olduğu, segregasyon meydana gelen yapılarda vakit kaybetmeden gerekli düzeltme çalışmalarına başlanmalıdır. Bunun için profesyonel destek almakta fayda vardır. Deprem analizi ve bina güçlendirme gibi hizmetlerden yararlanarak mevcut segregasyon ortadan kaldırılabilir.
“Segregasyon tamiri nasıl yapılır?” sorusunun yanıtı deprem nedeniyle binaların yıkılmamasında önemli rol oynar. Yapılması gereken ilk olarak beton türünün belirlenmesidir. “Segregasyon nasıl düzeltilir?” konusunda ikinci adım tamir harcının hazırlanmasıdır. Segregasyon tamir harcı hazırlanarak tamir aşamasına geçilebilir. Eğer ciddi bir hasar varsa beton kırılmalıdır. Ardından tekrar döküm yapılması gerekir.
Segregasyon ve deprem analizi neticesinde hasar durumu anlaşılır. Onarımı mümkün olmayan yapılar için yıkım kararı alınır. Yıkımın yüksek maliyetine katlanmamak ve güçlü onarım sağlamak için deprem analizi, bina güçlendirme gibi çalışmalarda firmamızdan profesyonel destek alabilirsiniz.