Binalarda kullanılan kalıp sistemleri binaların hasara karşı daha dirençli olmasını sağlayabilir ve tünel kalıp sistemi de bunlardan biridir. Deprem, yangın gibi olumsuz durumlara karşı binaları daha dayanıklı hale getiren tünel kalıp sistemi bina ömrünün uzatılmasına da destek sağlar. Modern bir inşaat sistemi olarak değerlendirilen tünel kalıp sistemi konut bloklarında, otellerde, kışlalarda, öğrenci yurtlarında, alışveriş merkezlerinde ya da hapishane gibi hücresel yapılarda tercih edilebilir. Peki tünel kalıp sistemi nedir ve avantajları, dezavantajları nelerdir?
Tünel Kalıp Sistemi Nedir?
Hızlı ve verimli bir betonarme yapı tekniği olan tünel kalıp sistemi taşıyıcı kolonların, perde duvarların, döşeme betonlarının aynı anda, tek bir kalıp halinde dökülmesini sağlar. Tünel şeklindeki kalıplar sayesinde monolitik, yani yekpare bir betonarme sistem elde edilir. İnşaat sürelerinin kısaltan tünel kalıp sistemleri, özellikle büyük ölçekli konut projelerinde, toplu konutlarda ya da yüksek katlı binalarda tercih edilebilir. Ayrıca inşaat maliyetlerinin düşürülmesini sağlıyor olması nedeniyle de tercih sebebidir.
Günlük döküme olanak sağlayan tünel kalıp sistemi imalat sürelerinin azaltıp işçilik maliyetlerini düşürürken donatı ve beton gereksinimlerinin fazla olması nedeniyle toplam maliyetin artmasına neden olabilir. Fakat tünel kalıp sistemi ile elde eden yapısal avantajlar bu maliyetlerin dengelenmesini sağlar. Tünel kalıp sistemlerinde hem kalıpların kurulması hem de betonun dökülmesi, standart kalıp sistemlerinden daha hızlıdır. Bu da inşaat sürelerinin kısalması, uzun inşaat süreleri nedeniyle yaşanan ekonomik kayıpların önlenmesi anlamına gelir.
Tünel Kalıp Sistemi Avantajları ve Dezavantajları
Tünel kalıp sistemi avantajları ve dezavantajları bulunan, fakat avantajlarının biraz daha fazla olduğu bir sistemdir. Tünel kalıp sistemi için öne çıkan avantajlar şöyle listelenebilir:
- Projeye özel olarak hazırlanan tünel kalıp sistemleri sayesinde prefabrik formlar kullanılır. Bu da işçilik gereksinimlerini önemli ölçüde düşürür. Bu da işçilik maliyetlerinin düşmesi anlamına gelir. Ayrıca işçilik verimliliği de artmış olur.
- İnşaat süreleri azaldığından kaba inşaat için gereken maliyetler düşer.
- Pürüzsüz yüzeyler elde edildiği için boya ya da duvar kağıdı süreçleri kolaylaşır.
- Günlük dökümü mümkün kılar.
- Kaba inşaat maliyetleri düşüktür.
- Üretim hızı artmış olmasına rağmen kalite düşmez. Hem elde edilen sonuç hem bina kalitesi korunmuş olur.
- Depreme karşı dayanıklıdır. Yapıların yatay sertliğinin artmış olması nedeniyle deprem esnasında hasar riski düşer.
Tünel kalıp sistemi aynı zamanda iş güvenliğinin artırılmasına da katkı sağlar. Peki tünel kalıp taşıyıcı sistem dezavantajları nelerdir? Bununla ilgili de şöyle bir liste yapabiliriz:
- İlk yatırım maliyetlerinin yüksek olması en temel dezavantaj olarak gösterilir. Bu nedenle küçük ölçekli ya da tek seferlik projelerde kullanılması önerilmez.
- Tünel kalıp sistemi üretim süreci hızlı olan, bu nedenle malzeme tedarik akışında da hızlı olunması gereken bir sistemdir. Tedarik sürecinin doğru şekilde koordine edilememesi gibi durumlarda üretim hızı düşebilir.
- Vinçler ya da kule vinçler kullanılıyor olması nedeniyle maliyetler yükselebilir.
- Kaliteli beton kullanılmasına rağmen tünel kalıp sistemi ses yalıtımı konusunda ek önlemler alınmasını gerektirir.
Tüm bu dezavantajlarına rağmen “tünel kalıp sistemi güvenilir mi?” sorusuna net bir şekilde “evet” yanıtını verebiliriz. Peki tünel kalıp sistemi kaç şiddetinde depreme dayanır ve bina ömrü uzar mı?
Tünel Kalıp Sistemi Depreme Dayanıklı Mı?
Tünel kalıp sistemi yapıların bütünsel olarak inşa edilmesini sağladığından, yapıların geleneksel yöntemlere göre daha dayanıklı olmasını sağlar. Kullanılan yapı elemanları yüksek mukavemetli ve dayanıklıdır. Bu sistemde duvar ve döşemeler aynı anda dökülür. Bu da yapının monolitik yani tek parça olmasını sağlar. Tünel kalıp sistemi içerisinde geleneksel yöntemlerde olduğu gibi derz ya da bağlantı noktaları bulunmaz. Yani binadaki zayıf nokta sayısı azaltılarak binaların depreme karşı daha dirençli olması sağlanır.
Kullanılan malzemenin kalitesi, inşaat uygulamaları, mühendislik tasarımı gibi faktörler binaların kaç şiddetindeki depremlere dayanabileceğini belirler. Ayrıca bu soruya yanıt verebilmek için yerel yönetmeliklere uygunluk da önemli bir konudur. Tünel kalıp sistemi kullanılarak yapılmış olan binalarda inşaat ve tasarım tekniklerinin doğru kullanılması ile 7 ya da üzeri şiddetteki depremlere karşı direnç sağlanabilir. Ayrıca radye temel tünel kalıp sistemi ile birlikte kullanılırsa rezonans daha iyi sönümlenir ve yapılar depreme karşı çok daha dirençli hale getirilebilir. Son olarak tünel kalıp sistemi bina ömrü üzerinde de olumlu etki sahibidir. Tünel kalıp sistemi kullanılarak inşa edilen binalar daha uzun ömürlü olur.
Tünel Kalıp Sistemi Elemanları Nelerdir?
Tünel kalıp sistemi kalıp yüzeyleri, ek kalıp parçası, çalışma platformu, destek parçaları olmak üzere 4 elemandan oluşur. Bu tünel kalıp sistemi elemanları sistem kurgusunun doğru şekilde yapılabilmesi için önemlidir. Söz konusu elemanların detayları ise şöyledir:
- Kalıp yüzeyleri iç kısmında çelik nervür kullanılan, sacdan yapılan elemanlardır. Genellikle 3 mm kalınlığında olan sac beton yüzeyler dökülürken eğilmez. Bazı projelerde doğruda çelik kalıp da kullanılabilir.
- Boyu genellikle 3 metre olan çalışma platformları kalıpların sökülmesini sağlar.
- Döşeme boşluklarının, konsolların, döşeme ve perde boşluklarının tünel kalıp sistemi dökümünün tek seferde yapılmasını engellememesi için ek kalıp parçaları kullanılır. Yani ek kalıp parçaları aslında tünel kalıp sistemi dökümünün tek seferde yapılmasına olanak sağlar.
- Beton döküm işlemine destek veren destek parçaları yükün karşılanmasına yardımcı olur.
İnşaat sektöründe hızlı kurulum sürelerinin yanı sıra hızlı inşaat süreleriyle yaygın olarak tercih edilen tünel kalıp sistemi, düşük iş gücü gereksinimi sayesinde de avantajlıdır.
Tünel Kalıp Sistemi Bodrum Katlarda ve Normal Katlarda Nasıl Uygulanır?
Tünel kalıp sistemi bodrum katlarda ve normal katlarda farklı şekilde uygulanır. Bodrum katlar için uygulama adımları şu şekildedir:
- İnşaat alanı düzleştirilerek sağlam hale getirilir.
- Genel tasarım göz önünde bulundurularak bodrum katı yüksekliği hesaplanır.
- Tünel kalıp sistemi kurulacak alana aks beton kalıbı yerleştirilir.
- Tünel kalıp elemanları monte edilir.
- Hasır çelik donatılar kalıpların içine yerleştirilir.
- Beton dökümü ile bodrum katın temeli oluşturulur.
- Betonun sertleşmesinin ardından kalıplar sökülerek bodrum katı tamamlanır.
Normal katlarda tünel kalıp sistemi kurulumunun işleyişi biraz daha farklıdır. Normal katlar için izlenen adımlar şunlardır:
- Aks beton yardımıyla tünel kalıplar yerleştirilir.
- Ana kalıbın üzerinde destek parçaları ve ilave parçalar monte edilir.
- Hasır çelik donatılar döşenir.
- Elektrik ve tesisat boruları gibi teçhizatlar yerleştirilir.
- Dış kalıplar kapatılarak kenetlenmesi sağlanır.
- Bir sonraki katın tünel kalıbını yapabilmek için aks beton köşebentleri yerleştirilirerek beton tek seferde dökülür.
Projelerde tünel kalıp sisteminin doğru şekilde yerleştirilmesi için nitelikli personeller gerekir. Eğer siz de tünel kalıp sistemi ya da bina güçlendirme çalışmaları ile ilgili olarak bilgi almak isterseniz, hemen şimdi Beşoğlu Endüstri uzmanları ile iletişime geçebilirsiniz.